Rodzinna lektura Pisma Świętego

Z chwilą intronizacji Biblii rodzina winna już regularnie gromadzić się wokół niej na modlitewne czytanie. Każdy z czytających winien pamiętać o pewnych, koniecznych dyspozycjach, aby lektura mogła wydawać owoce. Wprawdzie ze swej natury Słowo Boże jest zawsze skuteczne, ale nie działa magicznie. Bóg, szanując wolność człowieka, chce, aby przyjmował Jego Słowo „sercem szlachetnym i dobrym”, zachował je i wydawał owoc „przez swą wytrwałość” (Łk 8,15). Należy też pamiętać, że lektura może przynieść pożytek pod warunkiem zachowania schematu przyjętej metody. Z wielu możliwych metod proponujemy czytanie Pisma Świętego w formie wspólnotowej medytacji biblijnej, która przez Ojców Kościoła została nazwana lectio divina (dosłownie „Boże czytanie”).

Warunki owocnej lektury

Czytanie Pisma Świętego w rodzinie może wydać owoce tylko dzięki wytrwałości i systematyczności tej modlitewnej praktyki domowego Kościoła. Nie wolno zrażać się brakiem fachowości czy przygotowania. Należy tylko zacząć, nawet gdyby nie wszyscy członkowie rodziny chcieli włączyć się do modlitwy. Kiedy dojdzie do rodzinnej lektury świętej Księgi, należy wtedy pamiętać o przestrzeganiu pewnych zasad. Na owoce lektury nie trzeba będzie długo czekać.

Na pierwszym miejscu chodzi o stworzenie odpowiednich warunków zewnętrznych. Wiemy przecież dobrze, że świat współczesny tak bardzo absorbuje człowieka. Nic więc dziwnego, że jego życie pełne jest zewnętrznych działań i podlega różnym przymusom. Stąd coraz mniej jest w nim miejsca na osobistą lekturę, refleksję i modlitwę. Wiele czasu pochłania również telewizja. Istnieją też inne możliwości wykorzystywania wolnego czasu. Z tej racji koniecznością staje się ratowanie w rodzinach atmosfery ciszy i skupienia. Każdy z członków rodziny swoim zachowaniem i postępowaniem winien to zawsze mieć na uwadze. Bez odpowiedniej atmosfery w domu nie będzie możliwa wspólna modlitwa i lektura Pisma Świętego. Jeżeli chce się ją traktować poważnie, to winno się konkretnie ustalić odpowiednią ku temu porę. Najbardziej stosownym czasem będzie sobotni wieczór lub niedziela. Wtedy najłatwiej o zebranie całej rodziny. Oczywiście można wybrać sobie inny dzień tygodnia, który wszystkim bardziej odpowiada. Radzi się, by trzymać się już obranego terminu. On sam będzie wtedy porządkował funkcjonowanie domu i wszystkich koncentrował wokół Słowa Bożego.

Choć do lektury Pisma Świętego ważne są warunki zewnętrzne, nie przyniesie ona owoców, jeżeli czytającym brakuje wewnętrznych dyspozycji. Spośród nich na pierwszym miejscu należy wymienić wiarę. Wiadomo bowiem, że bez niej nie można przyjąć zbawczego orędzia, jakie niesie Słowo Boże. Dla człowieka, który neguje fakt, iż przez słowa Biblii mówi do nas Bóg, będzie ona zbiorem niezrozumiałych lub nawet śmiesznych twierdzeń. Nigdy nie można też stawiać Biblii swoich wymagań. Podejście do tekstu winno być zawsze pokorne, co wcale nie oznacza, że musi być bezkrytyczne. Doza zdrowego krytycyzmu jest nawet konieczna, bo wiara zawsze szuka zrozumienia. Nie można jednak niepokoić się kwestiami, na które w danej chwili nie potrafimy sobie odpowiedzieć. Biblia sama się wyjaśnia, jeżeli ktoś z wiarą szuka w niej słowa życia. Odnajdywanie go winno być więc pokorne, czyli ze świadomością, że daleka jest jeszcze nasza droga do zrozumienia Biblii. Należy też pamiętać, że jej zrozumienie i widzenie Bóg daje ludziom „czystego serca”. Nigdy więc w pełni nie skorzystają z czytania Biblii ci, którzy trwają w stanie wewnętrznego zaniedbania i braku miłości. Do stołu Słowa Bożego, podobnie jak do stołu Eucharystii, winno się bowiem przystępować z czystym sercem. Z tej racji w rodzinie chrześcijańskiej, która czyta Biblię, nie można zaniedbywać częstej spowiedzi i Komunii świętej. Ta praktyka przysposabiać będzie każdego z jej członków do ochotnego i owocniejszego przyjmowania pokarmu Słowa Bożego.

Warto wspomnieć jeszcze o owocach lektury Pisma Świętego, które winny pojawiać się w rodzinie. Będzie to dodatkowa zachęta do tej religijnej praktyki. Słowo Boże z natury jest skuteczne. Potrzeba jednak, by czytający doświadczyli tego osobiście w swoim życiu. Dlatego tak ważną rzeczą będzie dzielenie się tym w ramach wspólnej lektury Biblii. Nie chodzi jednak o samo dyskutowanie nad jakąś kwestią, ale dzielenie się tym, co z Ducha Świętego stało się własnym odkryciem, które należy wprowadzić w życie. Jeżeli za tym pójdzie konkretny czyn życia, wtedy w rodzinie będzie można zauważyć owoce lektury Biblii. Rodzina stawać się będzie wspólnotą miłości, prawdziwym domowym Kościołem, który budować będzie Słowo Pana. To jeszcze bardziej zachęcać będzie do regularnego i wytrwałego czytania Biblii.

Przebieg medytacji biblijnej w rodzinie

Rodzinne, wspólnotowe czytanie Pisma Świętego może być przeprowadzone w formie medytacji biblijnej, tzw. lectio divina. Ta praktyka lektury opiera się na czterech stopniach: czytanie, medytacja, modlitwa, końtemplacja. Na każdy z tych stopni „ drabiny do nieba” trzeba obejść podczas rodzinnego spotkania przy stole Słowa Bożego.

Co tydzień, w wybranym dniu i odpowiedniej porze, rodzina zbiera się na wspólną medytację. Wszyscy zajmują miejsca 'w kręgu, wokół stołu, na którym umieszcza się Biblię, świecę i kwiaty. Jeżeli jest to możliwe, każdy przynosi na spotkanie swój własny egzemplarz Pisma Świętego. Ktoś jeden odpowiada za przygotowanie tekstu (lektor) i śpiewów, które 'można przećwiczyć przed rozpoczęciem medytacji. Spotkaniu przewodniczy zasadnicza ojciec lub matka rodziny, ale może to czynić ktoś inny (dziadkowie, starsze dzieci).

Na wstępie wykonuje się śpiew wprowadzający, by stworzyć klimat modlitewnego zgromadzenia. Warto pamiętać, aby pieśń dobrana była do tematyki czytanego tekstu biblijnego i przeżywanego okresu liturgicznego.

Po śpiewie pieśni, a gdy jej nie ma zaraz na rozpoczęcie spotkania, dziecko zapala świecę, mówiąc:

P. Światło Chrystusa!

W. Bogu niech będą dzięki.

Prowadzący odmawia teraz modlitwę do Ducha Świętego, o której należy zawsze pamiętać. To Duch Święty coraz głębiej wprowadza chrześcijan w misterium Chrystusa i kieruje do pełni prawdy. W modlitwie wstępnej wszyscy otwierają swe serca na Jego tchnienie, aby Słowo Boże przyjąć z uległością i spotkać się w nim z Jezusem Chrystusem.

P. Boże, któryś nam ogłosił swoje Boskie zamiary i prawdy naszego zbawienia, oświeć dusze nasze, abyśmy poznali Twoje objawienie i według niego żyli, spełniając święte czyny w wierze nieobłudnej i nienagannym postępowaniu.

Panie nasz i Ojcze, któryś nas ożywił, dając nam błogosławioną nadzieję życia wiecznego przez swojego Syna Jezusa Chrystusa, racz to sprawić, byśmy zawsze z pomocą Twej łaski chodzili w świetle prawdy ewangelicznej. Tobie Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu ożywiającemu chwała i dziękczynienie teraz i po wszystkie wieki wieków.

W. Amen.

albo:

P’ Panie Jezu Chryste, odwieczne Słowo Ojca, wielki Miłośniku ludzi! Pragnąc zbawić rodzaj ludzki, stałeś się nam podobny we wszystkim oprócz grzechu, aby wszystkich przywieść do poznania prawdy. Ześlij w tej godzinie i na nas światło Ducha Prawdy, oświeć oczy naszego umysłu, abyśmy zrozumieli Twoje święte Słowa. Daj nam poznać i zrozumieć, i uznać, że Ty Jeden jesteś Światłością naszą. Pociągnij nas ku sobie, abyśmy nie tylko ustami, ale i świętością życia chwalili Ciebie, naszego Boga i Zbawiciela, Boga Ojca i Ducha Świętego Pocieszyciela, z którym żyjesz i królujesz na wieki wieków.

W. Amen.

albo:

P. Przybądź Duchu Święty, napełnij serca Twych wiernych i ogień Twej miłości w nich zapal. Ześlij Ducha Twojego, a powstanie życie.

W. I odnowisz oblicze ziemi.

P. Módlmy się

Boże, Tyś pouczył serca wiernych światłem Ducha Świętego, daj nam w tymże Duchu poznać co jest prawe i Jego pociechą zawsze się radować. Przez Chrystusa Pana naszego.

W. Amen.

Po modlitwie można zaśpiewać jeszcze dodatkowo znaną pieśń do Ducha Świętego. Po niej, albo bezpośrednio po modlitwie, następuje proklamacja przypadającego na dany dzień tekstu biblijnego. Lektor czyta go z Biblii, która leży na stole. Jeżeli jest to tekst Ewangelii, wszyscy słuchają go na stojąco. Po odczytaniu tekstu następuje teraz objaśnienie jego orędzia. Dla ułatwienia zrozumienia tekstu podajemy propozycję krótkich komentarzy w następnym rozdziale. Dotyczą one Ewangelii na każdą niedzielę roku liturgicznego — serii C. Kiedy prowadzący czyta komentarz, należy mieć przed sobą tekst Ewangelii, by osobiście zauważyć szczegóły, o których będzie mowa. Od wykorzystania komentarza zależeć będzie zrozumienie przesiania usłyszanego tekstu.

Po odczytaniu tekstu i zrozumieniu go przy pomocy komentarza dobrze będzie przeczytać go sobie w ciszy jeszcze raz. To czytanie niech będzie nastawione na słuchanie z wiarą tego, co mówi Bóg. Ono musi kolejno przejść w medytację, modlitwę i kontemplację. Wszystkie te akty każdy wykonuje osobiście w czasie kilku minut milczenia. Konkretnie o co chodzi na tych kolejnych stopniach lektury.

Najpierw w ramach medytacji należy sobie odpowiedzieć na pytanie: jakie znaczenie ma tekst dla mnie osobiście, co Bóg chce mi powiedzieć tu, i teraz.

Odkryte w medytacji osobiste przesłanie staje się modlitwą duszy poruszonej mową Boga. Na jej treść i formę wpłynie sam tekst, wewnętrzne poruszenia duszy oraz przymierzanie swego życia do Słowa Bożego..

Z modlitwy przechodzi się do kontemplacji, starając się odkryć w Chrystusie wypełnienie i aktualizację Słowa. W Nim uwielbiamy Boga za dzieło zbawienia i rozpoznajemy nowe możliwości przemieniania Słowa w czyn życia. Chodzi o to, by na koniec powziąć jakieś postanowienia, otwierając się na czynną miłość Boga i człowieka.

Po kilku minutach ciszy, przeznaczonej na osobistą medytację, modlitwę i kontemplację, prowadzący spotkanie zaprasza do dzielenia się tym, co każdy przeżył osobiście, co jest dla niego konkretnym Bożym wezwaniem. Dzielenie się orędziem Słowa Bożego ma uzewnętrznić to, co Biblia daje konstruktywnego, zapalającego do nowego życia, ukazać nowe możliwości wzrostu życia chrześcijańskiego. W ten sposób lektura zostaje bardziej pogłębiona i staje się rewizją życia wspólnoty rodzinnej. Warto, by prowadzący dokonał podsumowania wypowiedzianych głosów. Pomocą będzie mogła mu służyć propozycja aktualizacji podana w materiałach po komentarzu do każdego rozważanego tekstu Ewangelii niedzielnej.

Spotkanie kończy się modlitwą. Prowadzący zaprasza członków rodziny do modlitwy spontanicznej. Po wymienionych intencjach wszyscy włączają się słowami, np. Wysłuchaj nas, Panie.

Na koniec modlą się wszyscy słowami: Ojcze nasz…

P. Prosimy Cię, o Panie, uprzedzaj nasze działanie Twoimi natchnieniami i towarzysz mu Twoją pomocą, aby każda nasza modlitwa i postępowanie stale zaczynały się od Ciebie i jak się zaczęły, tak też przez Ciebie się kończyły, Przez Chrystusa Pana naszego.

W. Amen.

albo:

P. Panie, rozpal nasze serca i wolę ogniem Ducha Świętego, abyśmy służyli Ci w niewinności i czystym sercem podobali się Tobie. Przez Chrystusa Pana naszego.

W. Amen.

Na koniec można dołączyć dodatkowe modlitwy, litanię, rozważania tajemnic różańca, czy inne praktykowane w rodzinie modlitwy. Całe spotkanie należy zakończyć pieśnią, a Biblię położyć na przeznaczonym dla niej miejscu.